پاس داری از حیات طیبه
همان گونه که معلوم شد حیات طیبه در عالم عندیت تحت ولایت الهی تحقق می یابد و حیات دنیا در عالم دنیا و تحت ولایت و سلطه شیطان صورت می پذیرد . باید مراقب بود که مبادا شیطان از راه های هدایت الهی نفوذ کند و با گستردن دام ولایت خود حیات طیّبه را به تباهی نه حیات دنیا بکشاند .
نفوذ شیطان در کسانی ممکن است که زمینه های نفسانی داشته اند و بطور کامل تحت ولایت خدا نرفته اند . اما مومنانی که ولایت الهی را به شایستگی برتافته اند راه نفوذ و سلطه شیطان بر آنها بسته شده است . از این رو در ادامه آیات مورد بحث از سوره نحل فرمود : (إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ )[1] همانا برای ( شیطان برایمان آورندگان و اهل توکّل سلطه ای نیست .
توکل یعنی اعتماد و وانهادن امور به دیگری [2] و با توجه به این معنا اهمّیت توکّل در ورود به حریم ولایت الهی روشن می شود زیرا توّکل بنده را آماده پذیرش تدبیرات و سرپرستی خاص الهی نموده و زمینه ساز تولّی و پذیرش ولایت حق تعالی است در قرآن کریم آیات بسیاری این رابطه را بیان می کند : (هُوَ مَوْلاَنَا وَعَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ )
[3] او مولا و صاحب اختیار ماست و مومنان برخداوند یکتا توکّل کنند .
(وَاللّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ )
[4] و خداوند ولّی آن دو گروه است و مؤمنان بر خداوند توکّل می کنند .
(إِنِّي تَوَكَّلْتُ عَلَى اللّهِ رَبِّي وَرَبِّكُم مَّا مِن دَآبَّةٍ إِلاَّ هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا )[5] بی تردید توکل می کنم برخدا وند یکتا که مالک و مدبّر من و مالک و مدبّر شماست و هیچ جنبنده ای نیست مگر اینکه او زمامش را برگرفته است .
با توجه به اینکه صبر زمینه ساز تحقق حیات طیبه است و توکّل نگه دارنده آن ، ترتّب آنها را در ذیل به خوبی قابل تبیین است : ( والّذین آمنو و عَمِلوا الصّالِحاتِ لَنبوِّ لئنََّهُم مِنَ الجنَّةِ عُرفاً تَجری من تحتِخا الانهارُ خالِدین فیها نِعم اَجرُ نعِم اَجرُ العاملینَ الَّذینَ صَبَروُ او عَلی ربَّهِم بتَوَکلّون )[6] و کسانی که ایمان آورده ، کارهای شایسته انجام دادند قطعاً آنان را در اتاق هایی از بهشت جای می دهیم که از زیر آنها جوی های روان است و آنجا جاودان خواهند بود و چه نیکوست پاداش اهل عمل . آنان که شکیبایی ورزیدند و بر پرودگارشان توکّل کردند .
در این آیات پس از اشاره به ایمان و عمل صالح که در آیه حیات طیبه هم آمده بود جایگاه راستین بهشتیان را توصیف نموده و بر ابدیت و خلود آن تأکید کرده است ودر نهایت ، صبر با صیغه ی ماضی و توکل را با فعل مضارع بیان فرموده که نشان می دهد شکیبایی گذشته چه بسا پیش از تحقق حات طیبه و زمینه ساز آن بوده وتوکّل علاوه بر آن همراه و نگهدار حیات طیبه نیز هست . و شاید مژده ای از این آیات براید که تلخی صبر تا پیش از تحقق حیات طیبه است و پس از آنکه گرایش فطری برتایلات نفسانی غلبه کرد و بنده در ولایت خدا وراد شد ، زحمت و رنج صبر از بین می رود . البته باید توجه کرد که توکّل ازهمان هنگام جهاد با نفس و آغلز حرکت از حیات دنیا به حیات طیبه لازم است :
زیر صبر از کارهایی است که عزم و اراده ی قوی می خواهد و در این امور توکّل لازم است . از این رو در دو آیه فرمود : ( وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ )[7] اگر بردباری و پرهیزگاری پیشه کنید ، آن را از اراده ی قوی و عزم در کارهاست . و در هر عزم و اراده ای هم دستور توکّل داده شده است : (فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ )
[8] پس هنگامی که عزم و اراده کردی بر خدا توکّل کن ، بنابر این برای توفیق یافتن در جهاد با نفس و بردباری و استقامت در آن میدان دشوار توکّل ضروری است .
در آیه دیگر توکّل را حلقه ی پیوند با حیات الهی معرفی کرده می فرماید : (وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ )[9] و توکّل کن بر زنده ای هیچ گاه نمی میرد .
این آیه به روشنی نشان می دهد که توکل پیوندگاه با حیات حق تعالی و تکیه گاه حیات طیبه است ، زیرا از دیدگاه عرفانی « زنده کسی است که حیاتش به حیات خالقش بستگی داشته باشد » سید [10]
و این همانا حیات طیبه است . در غیر این صورت حیات فیزیولوژیکی به حیات حق تعالی بستگی ندارد ، بلکه راز قیمت و خالقیت حضرت حق تبارک تعالی وابسته است .
[1] - نحل : 99
[2] - حسن مصطفوی ، پیشین ج 13 ص 193
[3] - تو به : 51
[4] - آل عمران : 122
[5] - هود : 56
[6] - عنکبوت : 58 -59
[7] - آل عمران : 186
[8] - آل عمران – 159
[9] - فرقان : 58
[10] - به نقل از ماهنامه معرفت ش 109 – ص 24
:: بازدید از این مطلب : 407
|
امتیاز مطلب : 6
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
